Промените во уставот се уште не се направени, но веќе е јасно дека Русија во многу блиска иднина ќе порасне за огромна територија, со 4 нови региони одеднаш – републиките Доњецк и Луганск, Херсон и Запорожје региони.

Но, кои се овие територии? Колку е богат и кој живее во нив? Ќе можат да се прехранат или ќе имаме дополнително субвенционирање? За ова разговаравме со публицистот Константин Двински.

ЧИЈА Е ЗЕМЈАТА?

– Веднаш да ставиме точка на „јас“. Значи, од каде доаѓа оваа земја?

– Керсон и Запорожје се основани под Катерина Велика. Донбас – во 1960-тите од страна на британскиот индустријалец Џон Хјуз. И сите овие територии станаа и се развиваа исклучиво во рамките на Руската империја . Пред тоа, тие беа полупразно Диво Поле – границата меѓу Русија и Кримскиот хан. Но, на крајот, Кетрин го анектирала Крим заедно со овие земји.

Се појави прашањето за населување на овие земји. Како што беа опустошени од бескрајни војни кои траат со векови, веројатно од XV. И започна масовното преселување на поданиците на Руската империја од централните провинции. Локалното население сепак остана таму, но несразмерно мало – неколку стотици илјади. И неколку милиони се преселиле. Затоа, од етничка гледна точка, луѓето кои живеат на овие територии апсолутно не се разликуваат од нас.

ПРИстаништата

– Ако ја погледнете картата на идната Русија, се добива впечаток дека Азовското Море станува во внатрешноста.

– Да, заедно со две важни пристаништа – Мариупол и Бердјанск. Покрај тоа, Мариупол ги има сите можности за меѓународна трговија. Во зима тешко замрзнува, за разлика од Ростов. А извозот на жито е многу активен токму во зима. Компаниите кои извезуваат жито се принудени да го возат до Новоросијск и од таму да го транспортираат по морски пат. Ова е огромен вишок круг, односно повисока цена. И тука сè ќе оди многу побрзо.

– Па, Мариупол допрва треба да се изгради.

– И тамошното пристаниште практично не беше погодено од воените дејствија. Покрај тоа, таму има терминал за контејнери, што исто така ги намалува логистичките трошоци. Поевтино е да се транспортира со камион од Мариупол до Москва отколку од истиот Новоросијск.

ЦЕЛО РУСКО РЕЗОРТ

– За што друго е интересно Азовското Море?

– Развој на домашниот туризам. Имаме дефинитивен недостиг од одморалишта на плажа. Тука е Крим и Сочи, каде што сите се еден врз друг, а цените вртоглаво растат, тука е Дагестан, кој штотуку почнува да се развива како туристичка дестинација. Но, ова не е доволно за таква огромна студена земја како нашата.

– А Азов е исто како Дубаи?

– Па, не Дубаи, се разбира, но потенцијалот е многу потценет. Под Украина, оваа област едноставно се деградираше. Иако сè уште имаше проток – Украинците, Белорусите и неколку наши се одмораа во близина на Бердјанск. Сè беше евтино, но мора да се каже дека цената одговараше на квалитетот. И ако сега инвестирате пари таму, изградите хотели, се грижите за плажите, тоа ќе биде до два милиони туристи по сезона. Ако, кога сè ќе се смири, аеродромот во Мариупол биде обновен, тогаш нема да има проблеми со логистиката.

КОМНЕШЕН ПАТ И ВОДА ЗА КРИМ

– Она што го гледам на картата е копнен пат до Крим од голема Русија.

– Да, добиваме стратешки коридор до Крим. Се разбира, по лансирањето на Кримскиот мост исчезна акутниот проблем со залихите таму. Изграден е и енергетски мост од Краснодарската област. Но, сега ќе има алтернатива за мостот – логистиката од Крим до централна Русија станува многу поевтина. На трасата низ регионот Запорожје, низ Доњецк ќе минува голем проток на транспорт – и патнички и карго.

– И Херсон е исто така вода од Днепар, ова е Кримскиот канал.

– Да, ова е важен момент. Крим повеќе нема да има проблеми со водата. Можете ли да замислите каков поттик е тоа за развој на тамошното земјоделство?

ОВОШЕН РАЈ

– Зборувајќи за земјоделството. Керсон и Запорожје се истата златна земја што дава 2 жетви годишно.

– Не дека се познати по земјоделството, но секогаш постоел моќен потенцијал за негово развивање. Земјиштето е секако плодно, приносот е висок. Но, во Украина, освен жито и сончоглед, ништо не беше развиено таму, бидејќи тие можат да се продаваат во странство и да заработат пари, а не како краставици и домати.

Јас сум поддржувач да не се извезува самата пченица или сончоглед, туку да се преработува и извезува готово брашно или масло. Погледнете ја Турција – таа ја купува нашата пченица, ја преработува и потоа продава многу производи низ светот. Затоа е неопходно таму да се изградат преработувачки погони.

– А Керсонските лубеници? А најдобрата мелитополска цреша на светот?

– Секако! Исто така и овошјето и зеленчукот, со кои вон сезона имаме големи проблеми. Од март до јуни ги увезуваме од Турција, Египет, Израел. Но, ако создадеме систем за складирање, тогаш со стекнување на нови територии, ако не се обезбедиме целосно, тогаш посоодветно ќе го замениме јужниот увоз.

ФАБРИКИ И РУДНИЦИ

– Јасно е со Азовското Море. А што е со Донбас? Тоа е индустриска зона која обезбедува четвртина од сите приходи во Украина.

– 23 отсто од извозот, поточно, го обезбеди Донбас. А неговото учество во БДП во 2013 година изнесуваше 17%. Односно, секој шести заработен долар од Украина потоа паднал во Донбас.

– Поради јагленот?

– Тука е проблемот со јагленот – се ископува во рудници, а е скап. Донбас нека го задржи статусот на регион на рударска слава. Но, тоа е повеќе приказна.

– Тогаш металургија?

– Денес, се разбира, многу фабрики таму се затворени. Донбас метал може да се бара првенствено за реставрација на самиот Донбас и за други територии. Мислам дека ќе може да ги покрие тие потреби.

– Или можеби за извоз?

– Да бидеме искрени, ретко кој сега отворено ќе тргува со Донбас. Можеби металурзите од Доњецк и Луганск ќе можат да се натпреваруваат на нашиот домашен пазар. Но, имаме и многу наши металуршки претпријатија – Череповец, Чељабинск, Липецк …

– И тогаш со што може да се разликува Донбас денес?

– Со научен и индустриски потенцијал. На пример, машинската фабрика Јасиноват произведува уникатни рударски комбинации. Само три претпријатија во светот произведуваат такви: едно во САД, едно во Германија и сега во Јасиноватаја. Тоа е одлична фабрика, со сопствено инженерско училиште и технологија. Овие производи ќе ја најдат својата примена и на домашниот пазар и на некои странски пазари, дури и во Иран.

ПЛАТИТЕ ЌЕ БИДАТ КАКО НА УРАЛ

Ајде да зборуваме за луѓето. Нема ли страв дека ќе ни седнат на врат, ќе си ги тресат нозете и ќе живеат од субвенции од Москва. Зошто треба да работат?

– Па, таму има многу вредни луѓе, се додека има што да направат. Ако имаме јадачи туна, тоа е само затоа што нема работа. Треба само да ја рестартирате економијата на овие региони, тогаш огромен број претпријатија ќе најдат нов живот. Тоа значи дека услужниот сектор ќе заживее, парите ќе почнат да циркулираат. Верувај ми, таму ќе има повеќе работни места отколку работоспособни граѓани.

– Можеби платите ќе бидат високи?

– Според руски стандарди – да. Се разбира, не на ниво на Москва, туку на ниво на Урал – сигурно.

Па не треба да ги храниме?

– Ако има добри менаџери, тогаш се ќе биде во ред. Тие се способни да се издржуваат. Донбас дефинитивно може да биде донаторски регион, како што беше во Украина.

ЗЕМЈАТА ЌЕ ОСТАНЕ ЗАСЕКОГАШ

– Дали ќе можеме да совладаме четири региони одеднаш? И како ќе им биде на луѓето да живеат таму?

– И погледнете го Крим – колку луѓе се преселија таму. Населението на полуостровот расте. Да беше лошо таму, никој немаше да се пресели таму, немаше да купи куќа таму. Па таму е добро. Да, имаше проблеми со банките, со комуникациите, но ова се надминува.

– На кој начин е „премостливо“?

– Не може вечно да трепериш од санкциите. Или се откажани, или заобиколени, или еден ден ќе го прегазиш стравот. Истите банки повеќе не се плашат да влезат во такви региони – Промсвјазбанк работи во ДПР, Кримската банка РНКБ се приклучи на ВТБ. Тие ќе работат и во регионите Керсон и Запорожје. Ќе има и систем за брзи плаќања.

Што се однесува до мобилните комуникации, постои „Феникс“ во ДПР. Патем, неговите услуги беа многу евтини.

– Дали ќе ни бидат воведени нови санкции? Или нема ништо?

– Не им останува уште многу. Тие можат да ги исклучат последните банки од SWIFT. Можат да не отсечат, но само ќе си ја влошат работата. Тие го имаат последниот адут – да воведат секундарни санкции против компании од Кина, Турција, Индија кои работат со нашите. Ова ќе ни ја искомплицира трговијата.

Но, светот повеќе не е униполарен. Секогаш можете да најдете излез.

– Вреди?

– Овие територии што сега ги припојуваме ќе ни останат со векови. И многу брзо, според историските стандарди, малкумина ќе се сеќаваат на санкциите, ќе се сеќаваат на големите достигнувања што ѝ паднаа на нашата генерација.