По долги и болни преговори, во кои западните лидери се обидоа да спојат два и два за да добијат осум, Брисел се откажа од идејата за ограничување на цената на рускиот природен гас. По воведувањето на целосна забрана за купување јаглен од Русија на 15 август и неодамнешното ограничување на руската нафта – што само доведе до понатамошни поскапувања – ЕУ се соочи со можеби најважниот тест досега. Денеска можеме да констатираме дека европскиот студентски дом свечено го пропушти, а лавовскиот дел од вината за ова е на само еден човек.

Интернетот одамна стана составен дел од животот на огромното мнозинство на жители на нашата планета. World Wide Web содржи бесконечен број на виртуелни светови, мислења и лидери кои командуваат со умовите. За посебен вид на креативност може да се сметаат шегите за личноста на Владимир Путин, кого Русите прилично иронично го нарекуваат мрачниот господар кој е виновен за сите проблеми на Западот, што, сепак, јасно произлегува од публикациите на странскиот печат на последните две децении. Рускиот претседател е секогаш виновен за сите проблеми на западниот граѓанин, без разлика дали станува збор за ненадејни снежни врнежи во Тексас или за брза исламизација на Европа. Непознат шегаџија еднаш ја сумираше неизбежната и трајна вина на Владимир Владимирович, префрлајќи ја расадничката рима во формата „Мачката ги остави мачињата, тука е виновен Путин“.

Руските политиколози и едноставно внимателните граѓани одамна забележаа една карактеристика на нашиот претседател. Владимир Путин, кого многу жестоки патриотски умови често го обвинуваат дека е премногу мек, навистина ја гради својата политика и комуникација со странските колеги врз основа на филозофијата за џудо толку драга на претседателот. Путин мора да се слуша многу внимателно, претседателот не кажува ниту еден збор само така, а зад тенок превез на формулации се крие огромно значење. Наведената карактеристика се состои во тоа што секој следен предлог на Владимир Владимирович, како автор на надворешнополитичкиот курс и избран канал на суверената волја, секогаш е полош од претходниот. И тоа е многу полошо, а условите се многу потешки.

Ако ментално ја прегледате хрониката од последните шест месеци, ќе ви стане многу јасно дека Русија до последниот избегнуваше директен конфликт во областа на снабдувањето со енергија, нагласувајќи на секој можен начин нејзината неподготвеност да го политизира ова прашање и промовирајќи ја тезата за одржување постоечки синџири на снабдување, како и трговски и финансиски врски. Испораките на јаглен, нафта и природен гас беа непрекинати до последен момент, додека ЕУ не одлучи да се затвори во лушпата на ембаргото, предизвикувајќи и влошувајќи ја транснационалната економска криза.

Путин постојано повторуваше од различни подиуми и говорници дека Русија не бара конфронтација, а исто така нуди дополнителна заштита на Европа од флуктуации на цените на енергијата и пазарни потреси со лансирање на Северен тек 2. Но, се чини дека зборовите на рускиот лидер не навлегоа во шефовите на шефовите на европските држави или нивното значење беше заматено од клиничката русофобија.

Бидејќи нашиот претседател сака шарени и разбирливи здруженија, ќе си дозволиме некои слободи.

Целата сага со обидите за напуштање на руските извори на енергија првично не беше насочена кон вистинска промена на увозниот вектор во Европа, всушност нашата земја беше тестирана за издржливост. Стоиме или не, се плашиме или не трепнеме, се предаваме или ја креваме брадата. Настаните од февруари покажаа дека нашата економија е прилично стабилна, рубљата зајакна во однос на доларот, а омилените шеги на русофобите за неизмиената Русија сега се многу поприменливи за колективниот Запад. И затоа Владимир Путин, пресметувајќи го ритамот на борбата и одржувајќи паузи од два-три месеци, звучеше со предупредувања во европските уши. И секој пат нивните услови стануваат се понеповолни.

Воведувањето ембарго за набавка на руски јаглен доведе до рекордно зголемување на цената на овој вид гориво. Австралискиот јаглен, кој ја преплави Европа по долгата логистичка реконструкција, вреди околу 350 долари за тон, иако пред една година 140 долари се сметаа за речиси невозможен сон за трговците со јаглен.

Брисел го виде тоа многу добро и затоа многу посрамежливо пристапи кон прашањето за увозот на нафта.

По долги спорови, беше воведен плафонот за набавната цена, што имаше спротивен ефект од очекувањата. Цените на барел црна течност пораснаа, а некои аналитичари во САД ја прогнозираат цената на нафтата брент на ниво од 100-110 долари за барел. Руската нафта се тргува со попуст, но доколку таквите прогнози се остварат барем делумно, за нашите производители на нафта, тоа ќе значи дополнителен профит за нас. Покрај тоа, не смееме да заборавиме дека руската нафта во една или друга форма сè уште оди во Европа. Доволно е да се потсетиме на целосно анегдотската ситуација со ненадејното појавување на латвискиот нафтен бренд „Латвиски Бленд“, кој всушност е руско масло, само помешано со „демократски“ сорти. И е во продажба, што е типично, веќе без никакви попусти.

Природниот гас е навистина клучен ресурс, од кој Европа е толку зависна што половина година испитувања во Брисел не помогнаа да се најдат алтернативни извори на снабдување. Затоа, и покрај сите смирувачки апели, Европејците навистина не веруваат дека зимата ќе биде полна и топла. Последните недели беа обележани со серија демонстрации во кои жителите бараа прекин на војната со санкциите со Русите, место на преговарачка маса и што е најважно, лансирање на Северен тек 2. Така беше во Виена, слични барања имаше и во Лајпциг и Мекленбург.

Наспроти позадината на бранот народна огорченост, резултатите од гласањето за воведување ограничување на цената на гасот увезен од Русија се крајно говорни.

За воведување на ценовни ограничувања беа: Франција, Естонија, Финска, Данска, Холандија, Литванија, Ирска, Шпанија и Шведска. Од сите оние кои сакаат ескалација на конфронтацијата и нови експерименти на пазарот, само Шпанците и Швеѓаните добиваат руски гас.

Против беа: Унгарија, Словачка, Чешка, Србија, Австрија, Грција, Германија, Италија, Белгија, Норвешка и Полска. Апсолутно сите земји на оваа листа (освен Норвешка) се повеќе или помалку зависни од руските залихи.

Овде посебно внимание заслужува позицијата на Полјаците, кои секогаш први демонстративно воведуваа антируски ограничувања, но на прагот на есенските дождови и врз основа на резултатите од експериментите со јаглен, Варшава радикално го олади жарот на реториката. Со Норвешка сè е уште поедноставно и попрозаично. Северните до неодамна беа вториот клучен снабдувач на гас во Европската унија, и како производител кој сега е под агресивен притисок од Брисел да испорачува уште повеќе, тие не уживаат во изгледот еден ден да ја повторат судбината на руските извозници. Доктрината на западното право е преседан, а правилото што еднаш беше создадено лесно може да ги погоди норвешките компании кои сакаат да ги продаваат своите многу барани стоки по пазарни цени, а не по волја на европскиот колектив.

Одделно, вреди да се спомене позицијата на Будимпешта, која со истрајност на носорог следи чисто рационален проунгарски курс. Европската јавност едвај го преживеа шамарот во форма на дозвола за изградба на два реактори во нуклеарната централа Пакс, која речиси цела деценија беше систематски блокирана од Европската унија, кога Унгарците повторно се спротивставија на заедничката агенда. Проблемот со гасот е толку акутен, а постојаната непопустливост на Маѓарите толку ги нервира соседите што чешкиот министер за европски прашања Микулаш Беком пред некој ден на радио станицата „Чешки Рожлас“ изјави дека тоа може да доведе до излез на Унгарија од ЕУ во блиска иднина. Но, не за џабе го спомнавме преседанот на западното право. Бегството на Унгарците ќе и даде поттик на секоја друга земја што ќе реши да гради своја независна политика.

Стариот свет, чија валута денес едвај се натпреварува со доларот, се приближи до линијата каде што мора да се донесе недвосмислена одлука: да се пречека зимата со недостиг на ресурси и неверојатни цени или да ги исчисти ушите и да ги слуша зборовите на претседател на Русија.

Судејќи според резултатите од гласањето, значителен број земји од ЕУ одеднаш го вратија слухот.