СФРЈ ИМАШЕ НАЈГОЛЕМ ПОДЗЕМЕН ВОЕН АЕРОДРОМ НА БАЛКАНОТ! Инвестираше 5 милијарди долари, можеше да собере 120 авиони и да издржи атомска бомба! Вака изгледа сега (ФОТО)
Подземниот аеродром Жељава , со кодно име Објект 505 , на границата на Хрватска и Босна и Херцеговина, недалеку од Плитвичките езера од едната и Бихаќката од другата страна, продолжува да го буди интересот на авантуристите.
Воениот гигант со тунели долги 3.500 метри, широки 20 метри и високи 8 метри е најголемиот подземен аеродром на Балканот. Изградбата започна во 1955 година, а во 1968 година креацијата на Драгослав Соботка беше подготвена за Југославија.
За најскапиот југословенски проект беа издвоени милијарди долари за да може во него да се сместат дури 120 авиони со екипаж и целосен арсенал оружје, како и огромни залихи на гориво, храна, лекови и се што е потребно во случај на катастрофа. Со сопствени извори на струја и вода, армијата би можела да опстане еден месец во изолација од надворешниот свет. Воената тврдина била дизајнирана да издржи атомска бомба.
На почетокот на војната во соседна Босна и Херцеговина, ЈНА одлучи да го уништи подземниот комплекс и во 1992 година постави 56 тони експлозив. Бихаќка се затресе, а громот од длабочините на Пљешивице најави катастрофална сцена од пламен и чад на хоризонтот.
Зошто е изградена?
Југославија имаше големо искуство во изградба на воени објекти, а Жељава беше само еден од околу четириесет стратешки проекти од тој тип. Целта беше да се создаде база која би можела да служи со децении без поголеми модификации. Локацијата на аеродромот беше стратешки идеална – планината обезбедуваше заштита, а географската положба овозможуваше брзи и ненаметливи операции на воените авиони.
Чинеше пет милијарди долари Фото: Дамир СЕНКАР / АФП / Профимедија
Изградбата на Жељава значеше и преселба на локалното население – селото Баљевац беше целосно евакуирано, а селските гробишта сега се наоѓаат меѓу двата влеза во подземниот комплекс. Внатрешноста на аеродромот беше стратешки лоцирана за да се обезбеди максимална заштита и прикривање.
Причината за изградба на ваков аеродром била потребата од безбедна воена база во случај на напад. Имено, воениот врв на Југославија оценил дека воздушните бази во Сомбор и Батајница ќе бидат премногу изложени на можни напади, поради што е иницирана реализацијата на овој грандиозен проект. Објектот е изграден по шведски модели на подземни воени бази, а Плешевица е избрана поради неговиот геолошки состав, кој ја обезбедувал безбедноста и стабилноста на структурата.