Поранешениот министер за надворешни работи на Македонија Никола Димитров и вицепремиер за евроинтеграции и амбасадор во Соединетите држави во своето најново интервју ги нападна Европската Унија и Америка.
Во интервју за американскиот National Journal Димитров разговара за улогите што Русија, САД и Европската Унија ги играат на Западен Балкан и зошто на Македонија и требаат толку многу години да стане членка на ЕУ.
По речиси 30 години на разни функции во македонската влада на кои имал соработка со САД и ЕУ тој ги напаѓа стратешките партнери.
На прашањето како се одвива процесот на интеграција во Европската Унија за Западен Балкан и особено за Македонија, Димитров обвинува дека ЕУ ги лаже Македонија и регионот.
,,Целиот процес очигледно е во криза. Речиси не останува кредибилитет. Луѓето губат доверба дека тоа е навистина остварливо или возможно. Тоа е едноставно затоа што има премалку да се покаже за 20 години во однос на успесите. Ако ме прашате дали постои политички консензус за преземање нови членови денес, искрениот одговор би бил: „Веројатно не“. Францускиот претседател Емануел Макрон рече дека прво треба да ја средиме нашата куќа пред да земеме нови членови. Германскиот канцелар Олаф Шолц го повтори тоа. Нема апетит или политичка волја”, вели Димитров.
Покрај нападот врз ЕУ и САД Димитров ја напаѓан и Србија на Вучиќ”.
,,Заедничката надворешна и безбедносна политика треба да биде клучна во тешките геополитички времиња. Кога [шефот за надворешни работи на ЕУ, Жозеп] Борел ги покани министрите за надворешни работи на шесте земји од Западен Балкан на неформален сегмент од Советот за надворешни работи, тој ги покани сите. Не можете да ги третирате земјите кои се 100 проценти усогласени – Македонија, Црна Гора, Албанија и Косово – на ист начин како и земјите што се усогласени со 45 проценти, како Србија. Мора да има последици. Мора да правите разлика помеѓу земјите кои се обидуваат да извлечат придобивки од Западот и Истокот. Постои оваа тенденција да се обиде да ја придобие Србија. На сите ни треба демократска Србија која се реформира и оди напред. Мислам дека за тоа ќе биде потребно повеќе отколку да ги освоиме.
Според Димитров Русија нема значително влијание во Македонија?
,,Русија ја игра улогата на спојлер. На рускиот наратив му помага несериозноста кога станува збор за проширувањето на ЕУ, затоа што наративот е дека не можеш да му веруваш на Западот и дека тој никогаш нема да постигне. Кога го направивме Договорот од Преспа, буквално секој лидер го посети Скопје [главниот град на Македонија] и им кажа на народот дека ако го поддржат договорот и го решат спорот за името со Грција, тогаш можеме да ги започнеме преговорите за пристапување во ЕУ. тоа не се случи. И мислам дека тоа одекна во Македонија и во целиот регион. Овие неуспеси се користат како контранаратив во руското соседство. Мислам дека нема значителен руски отпечаток во мојата земја во однос на политичкото влијание или економски интерес. Отпечатокот во Србија е поголем. Но, вклучително и Србија, ЕУ е убедливо доминантен играч, иако тоа не секогаш се рефлектира во анкетите”, вели Димитров според кого за Македонија Бугарија сега е клучниот немирвиако токму тој го договори договорот за добрососедство по кој почнаа тензии меѓу Скопје и Софија.
,,Поминавме 17 години како земја-кандидат за ЕУ. Македонија никогаш не била дел од војните на Југославија. Не заостанувавме во реформите. Имавме билатерален проблем со Грција што го блокираше нашето членство. Го решивме тоа. Расположението во земјата беше дека конечно ќе се соочиме со нашите реални проблеми – не со метафизички проблеми, туку со реалните проблеми на зајакнување на институциите, борба против корупцијата и подобрување на нашата економија и демократија. Ова и го отвори патот на Бугарија да создаде уште една пречка. Овој пат тоа не беше името на земјата, туку нејзината историја и идентитет”, вели Димитров.
На прашањето како ја оценувате улогата на САД во регионот во моментов, Димитров го напаѓа Вашингтон дека сака да добие поддршка со носење на половични решенија.
На САД се гледа како на извршител. И кога го освоивме мирот на Балканот, САД седнаа на задното седиште, оставајќи ја ЕУ на возачкото место. Планот беше долгорочната стабилност на овој регион да стане дел од Европската унија. Сега, откако овој процес стана толку долг, а единствениот успех беше Хрватска во 2013 година, некои од старите агенди и етнички граници повторно се појавија. [Поранешниот пратеник на претседателот Трамп, Ричард] Гренел флертуваше со размена на територии по етничка линија [во Србија и Косово]. Да се прави тоа во високо етнички разновиден регион е доста незгодно. Бев малку збунет од одлуката да го поддржи високиот претставник во Босна и Херцеговина, кој [во 2022 година] интервенираше на денот на изборите, за време на гласањето, во изборниот модел. Во демократија, тоа е тешко да се оправда, а тој потег доби американска поддршка. Постои инстинкт да се освојат поени преку половични решенија, а нема доволно долгорочно размислување. Повеќе би сакал да имам вистинско решение за проблемот отколку брз успех кој навистина не го решава проблемот